Produced by Sophia Canoni
Note: Numbers in curly brackets relate to the footnotes that havebeen transferred at the end of the book (as endnotes). The tonicsystem has been changed from polytonic to monotonic. The spellingof the book has not been changed otherwise.
Σημείωση: Οι αριθμοί σε αγκύλες {} αφορούν στις υποσημειώσεις τωνσελίδων που έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου. Το τονικό σύστημαέχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Η ορθογραφία του βιβλίουκατά τα άλλα παραμένει ως έχει.
ΑΘΗΝΑ1907
ΑΘΗΝΑ1907
Τύποις του αυστριακού Λόυδ εν Τεργέστη.
Το μικρό μου τούτο έργο πρωτοτυπώθηκε στο «Νουμά» μ' αρκετάμεταφραστικά μου λάθια. Με πολλή του υπομονή και καλοσύνη ένας φίλος— που προτιμώ να μην ονοματίσω — αναδέχτηκε να μου τα διορθώσει, καιτο φίλο μου αφτόν παρακαλώ να δεχτεί το αφιέρωμα του έργου μου ωςαδερφοσύνης σημάδι.
***
Με τα έθνη τα πολιτισμένα που λέμε βρίσκεται δίπλα στις ντοπιολαλιέςκαι μια γλώσσα κοινή, βγαλμένη συνήθως μέσα από τα σπλάχνα τους. {1}Είναι είδος ιδανικός κανόνας που καρτερούμε πως ως προς τη γραφή θασυμμορφώνεται μαζί του το σύνολο του λαού κι' ως προς τη λαλιά οιγραμματισμένοι τουλάχιστο· αληθινά όμως περιοριζόμαστε στο ναν τονκυνηγούμε μοναχά τον κανόνα, κι' η ζωή δείχνει παντού πολυποίκιλαζυγωμού σκαλοπάτια.
Πιο ομιόμορφη κι' ομαλή φαίνεται πάντα η κοινή ότα γράφεται. {2} Εδώο κύκλος που παραχωρεί ο κόσμος στις ντοπιολαλιές ή στην ατομικιάόρεξη είναι στενώτατα χαραγμένος. Μπορεί ίσως η κοινή {3} — πουπαντού πηγάζει από τούτο, πως της λαλιάς μερικούς αρεστούς τύπουςτους αναγνώρισε ο κόσμος και μέσο της γραφής τους κύρωσε ως πρότυποπλατύτερου και γενικώτερου συναγρικημού — μπορεί ίσως, καθώς περνούνκαιροί κι' αθρώποι, να άλλαξε η κοινή βαθιά· αδιάφορο, εσένα τουενός που γράφεις η επιρροή του παιδικού σου σκολιού όλη σου τη ζωήσου στέκει φρουρός μ' ένα της «Αφτό πρέπει!» και κάθε συνέγλωσσοςέχει το νου του, πιος πολύ πιος λίγο, να μην παρακαταπατιούνται οιγραφικοί της εποχής του κανόνες.
Αλλιώτικο όμως είναι στην εφαρμογή εκείνο το είδος η κοινή πουσυνηθίζεται με τους μορφωμένους ότα συναγρικιούνται είτε μεταξύ τους— στο σκολιό, στην εκκλησιά, στη βουλή κτλ. — είτε με το λαό. Τοείδος αφτό σε κάθε τόπο είναι κάτι άστατο και πολυμετάβλητο. Όσο κι'α χτίστηκε ίσως της κοινωνικιάς αφτής σειράς η ζωντανή γλώσσα με τονξαπλωμό πρώτα της γραφτής και την επιρροή της μορφής της, όσο κι' αναγωνίζεται ο γραμματισμένος όλη του πες τη ζωή να συμμορφώνεται μετον κανόνα της, πάλι μόλις σπάνια κατορθώνει ξακολουθητικά να στέκειστη διπλανή γειτονιά της. Πάντα η λαλιά της πατρίδας του πρώτα ή τωνδιαλεχτικών νομών όπου έζησε τόνε συνεπαίρνει λίγο ή πολύ, α θεςμάλιστα πολύ ορμητικώτερα παρ' ό,τι φαντάζεται. Έπειτα στηνκαθημερνή του μιλιά αλαργέβει γενικά από τη γραφτή μακρύτερα παρ'ό,τι ότα ρητορέβει· κι' εκεί πάλι θαν του παρατηρήσεις διαφορέςλόγου κατά πώς τύχει να μιλά ή με γραμματισμένο ή με άθρωπο απλοϊκό.
Είπαμε πώς η γραφτή ενός έθνους είναι καθόλου πιο ομαλή κι'ομιόμορφη παρά τω