REDEVOERINGEN
UITGESPROKEN OP HET GRAF VAN VAN BRÉE, IN ZIJN LEVEN BESTIERDER DERKONINKLIJKE ACADEMIE VAN ANTWERPEN (1839).
Mijne Heeren!
Het is met een ontroerd hart en met treurnis in de ziel, dat ik hier bijden boord van het nijdige graf, eenen heiligen plicht kom vervullen;niet alleen omdat mijne kunstgenooten, door mijne zwakke stem, hunnelaatste hulde van dankbaarheid aan den afgestorven meester willenbewijzen; niet alleen omdat in mijnen boezem ook een kunstenaarsharteslaat; maar het is tevens ter gedachtenis van een groot man, dien ikachtte en beminde; en ik gevoel bij deze plechtigheid zulke diepedroefheid als bij het eeuwig vaarwel eens vriends,—want hij, Van Brée,heeft veel bijgedragen tot den roem van mijn vaderland.
Het is hij, wiens levenloos lichaam daar, in den eindeloozen slaap,voor eeuwig rust, die de schitterende kunstkroon met zijne machtige handweder op het hoofd van België vestigde, wanneer deze haar gingontvallen. Ja, er was een tijdstip, en dit wel gedurende de laatstejaren des grooten schilders Herreyns, dat wij onzen voorrang op anderevolkeren der wereld schenen te moeten verliezen. Er leefden nog welgoede schilders; doch de verrukkende kunst van Rubens was onder onsverzwakt; de Vlaamsche school verloor haren luister, en wellicht zoudenwij verplicht geworden zijn, van den vreemde de geheimen der kunst tegaan afleeren.
Maar de werkzame, de krachtvolle Van Brée ontstak opnieuw het bijnauitgedoofde vuur. Met onvermoeiden arbeid, ja met drift stortte hij zijneigen vernuft in jongere harten. De kennis van het verhevene schoon deroudheid, welke hij zoo diep bezat, deelde hij mildelijk uit; enwaarlijk, hij deed meer dan men van eenen mensch verwachten mag: hijverzuimde zijne eigene grootheid en faam, om anderen het vuur der kunsten hare kennis in te drukken.
Ook, hoe heerlijk waren voor het vaderland de vruchten, die hijaankweekte! Hoe groot zijn nu reeds de namen dergenen, die aan zijnelessen de geheimen van het echte schoone verschuldigd zijn! Nauwelijkshad zijne stem eenige jaren in de zalen onzes museums weergalmd, of deroem der Vlaamsche school spreidde zich opnieuw over alle gewesten uit,en de vreemdeling keerde zijn gezicht weder naar Antwerpen als naar debron, waaruit ware kunst en diepe wetenschap te putten waren. Ja,Italië, die classieke grond van alle beeldende kunsten, stond ons zijnekroon af, om slechts nog met de werken zijner overledene meesters teprijken.
Aan hem dus, aan Van Brée de eer van de Antwerpsche school in harenvollen luister te hebben opgebeurd; aan hem de glorie van het vaderlandte hebben verheerlijkt. En daartoe heeft hij meer gedaan dan iemand ineen ander vak doen kan; want wij, klein in getal, kunnen ons niet doorhet lot der wapenen boven andere volkeren verheffen; maar de kunst enhet vernuft hooren ons toe, en het is slechts door den geest, dat wij deleermeesters van groote natiën kunnen zijn. Welke dankbaarheid zijn wijdan niet verschuldigd aan hem, die ons den voorrang heeft behouden,zelfs opnieuw heeft veroverd? Aan den priester, die op onze altaren dieheilige vlammen gevoed heeft, van welker gloed de grootheid en de faamdes vaderlands afhangen?
Nu heeft hij het lot van alle geschapenen ondergaan: de dood heeft hemgeraakt ... doch een man als hij sterft niet.
Het nageslacht zal in de openbare gebouwen de gewrochten zijnerbehendige hand en de scheppingen van zijnen machtigen geest blijvenbewonderen, en ze als voorbeelden der strenge en grootsche kunstbewaren. Niemand teekende met meer wetenschap der menschelijke vormendan hij; niemand bezat als hij de kennis der werktuigen, die in ons debeweging gaande maken; en weinigen kunnen met hem voor de samenstellingverge