Het Vrije Rusland.
Een russische loods.
De schetsen, die wij onzen lezers onder dezen titel aanbieden, zijnontleend aan het voor een paar jaren verschenen boek van den met lofbekenden engelschen schrijver, William Hepworth Dixon, Free Russia, het vrije Rusland, genaamd: welk werk door hetbeschaafde publiek in Engeland en ook elders met grooten enwelverdienden bijval is ontvangen. De titel mag eenigszins zonderlingschijnen: hooren wij wat de schrijver zelf aanvoert om deze zijne keuzete rechtvaardigen.
„Swobodnaya Rossia (het vrije Rusland)—zoo zegthij—is eene uitdrukking, die in geheel dat groote land leeft inaller mond; deze twee woorden geven het karakter aan en drukken tevensde hoop uit van het nieuwe rijk, dat tijdens den Krimoorlog in hetleven is getreden. In vroeger tijd was ook Rusland vrij, niet minderdan Duitschland en Frankrijk. Later werd het overstroomd dooraziatische horden; en sedert dien tijd handhaafde zich het tartaarscheelement, indien al niet in het wezen, dan toch wel in den vorm, tot aanden oorlog van 1853; maar sedert den uitgang dier worsteling onderginghet oude Rusland eene herschepping. Deze nieuwe natie, die het behoudvan den vrede wenscht, en die vrij wil zijn:—deze is het, die ikvooral gepoogd heb te schilderen.”
Het behoeft nauwelijks herinnering, dat de engelsche schrijver methet feit, hetwelk zoo noodlottige gevolgen heeft na zich gesleept, enaan de vrijheid van Rusland een [2]einde gemaakt, den invalder Mongolen bedoelt, die omstreeks de helft der dertiende eeuw hetgrootste gedeelte van het toenmalige russische rijk veroverden, en aanzich onderwierpen. Deze tartaarsche heerschappij duurde ruim tweeeeuwen, en heeft zeer zeker in het russische volkskarakter, en vooralin de maatschappelijke en staatkundige instellingen, zeer diepe sporenachtergelaten. Uit dien tijd dagteekent, bijvoorbeeld, de invoering derlijfeigenschap; evenzoo is het aan geen twijfel onderhevig, of dezemongoolsche overheersching heeft aan geheel het leven van denrussisch-slavischen volksstam dat eigenaardig oostersch, aziatischkarakter gegeven, dat Peter de Groote met forsch geweld heeft gepoogduit te roeien, maar dat toch ook nu nog eene zoo scherpe lijn trekttusschen Rusland en de volkeren van westelijk Europa. Volgens onzenschrijver zou nu de Krimoorlog, in zijne gevolgen, den machtigen stoothebben gegeven, die het in aziatische barbaarschheid half verzonkenrussische rijk weder tot nieuw en hooger leven heeft opgewekt. Wathiervan moge zijn, volgaarne luisteren wij naar de altijd belangrijkemededeelingen van den heer Hepworth Dixon: bovenal waar het een landgeldt, dat, zoo ons niet alles bedriegt, geroepen is, binnen een niette lang tijdsverloop, eene groote, wellicht voor eeuwen beslissende rolin de wereldgeschiedenis te spelen.